Samuël

Het vijfde nummer van WegWijs in 2018 gaat over Samuël, de laatste richter voorafgaand aan de koningentijd in Israël. Je weet natuurlijk nooit hoe Samuël eruit heeft gezien, of hij leek op zijn moeder Hanna, hoe zijn karakter was, of hij wist dat zijn geboorte door zijn moeder was “afgedwongen” bij God.

Bij namen komen associaties bij met mensen uit je eigen omgeving, die dezelfde naam dragen. Hoe vaak hoor je niet dat (aanstaande) ouders hun kind wel of juist niet willen vernoemen, vanwege die ene persoon. Desalniettemin blijken namen dus meer dan een administratieve toekenning om iemand te kunnen roepen.

Klooster

Zo heb ik bij de naam Samuël een associatie bij broeder Samuël uit het klooster van Westmalle. Deze abdij heet voluit de abdij van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart van Westmalle en is een cisterciënzer klooster. Inderdaad, dit klooster is verantwoordelijk voor het gelijknamige bier, dat in een dubbel en tripel-variant in de supermarkt verkrijgbaar is.

Broeder Samuël kreeg deze naam toen hij intrad in het klooster in Vlaanderen. Hij is geen Vlaming, maar één van de Nederlandse broeders. Geboren in katholiek Rotterdams gezin, via onder meer het klooster van Achel naar Westmalle gekomen. Nu is hij prior van ‘het heilig hart’. Prior betekent zoveel als de onder-abt van deze gemeenschap.

Onze-lieve-Heer

Deze broeder maakte veel indruk op mij toen ik in de zomer van 2017 te gast was in het klooster. Ik had een gesprek in de bakkerij van het klooster, waar broeder Samuël het een en ander van zijn eigen leven vertelde. Over zijn eigen kennismaking met het kloosterleven in de Achelse Kluis, een trappistenklooster dat op de Nederlands-Belgische grens ligt.

Maar hij trof me ook met de uitleg van de term Onze-lieve-Heer. Voor ons protestanten vaak een wat softe uitdrukking van de Eeuwige. Maar de lezing die ik tussen de broden kreeg, heeft me vertrouwd geraakt met deze frase over onze Schepper:

“Ons” heeft niets te maken met God in je broekzak te hebben. God is de God van mensen, van ons dus. “Lieve” is evenmin een softe omschrijving, maar is een vervoeging van “Liefde”, een eigenschap van de Redder. “Heer”, dat ís Hij, daar valt niets op af te dingen. Dus “onze-lieve-Heer” is een manier om de Schepper in Zijn volledigheid te eren.

Woorden van de Heer

Over het opgroeien van de profeet Samuël, onder de hoede van priester Eli, schrijft de Joodse kroniekschrijver dat in die tijd zelden woorden van de HEER klonken. Nu wil ik niet meteen dezelfde status aan de Rotterdamse prior toekennen als aan de bijbelse leider. Maar toch, mede dankzij de woorden van broeder Samuël heb ik iéts van onze-lieve-Heer kunnen ontdekken.

Overigens heb ik in die twee weken dat ik schouder aan schouder naast de Vlaamse monniken stond, veel meer van God gezien. Als ik dan iets hoor over Samuël, denk ik ook aan “mijn” Samuël.

Frits Tromp