De stilte van God

Waarom geloven moeilijk is

Recensie (WegWijs februari 2019, jaargang 73, nr. 2)

De stilte van God

Reinier Sonneveld is theoloog. En hij is schrijver. Sonneveld heeft verschillende stripscenario's, korte-filmscenario's en musicals gemaakt. De combinatie van theoloog en (scenario-)schrijver maakt hem tot een auteur, wiens werk over ingewikkelde thema's makkelijk lezen.

In 2013 verscheen de eerste druk van zijn boek De stilte van God – Waarom geloven moeilijk is, een jaar later volgde de tweede druk. Een ingewikkeld thema, want het is deze stilte waardoor kerkverlaters de kerk verlaten. Hoe zit dat met de stilte van God? Waarom horen we niets van Hem? En wat is onze eigen rol in de communicatie tussen God en de mens?

Sonneveld weet waar hij over schrijft. Hij twijfelde zelf, ondanks zijn studie aan de Theologische Universiteit Kampen (Broederweg). De vakbibliotheek van deze Kampense “domineesfabriek” leverde geen antwoorden op de vragen van de student. Het gebrek aan antwoorden leidde er toe dat Sonneveld zich liet uitschrijven als kerklid “en noemde me niet langer een gelovige”. Maar via de relatie met zijn huidige vrouw is Sonneveld tóch weer een kerklid geworden en een gelovige.

Over die vragen en de zoektocht naar antwoorden gaat het boek De stilte van God. Daarbij beperkt Sonneveld zich niet tot eenvoudige antwoorden. Hij laat op een makkelijke manier zien hoe grote namen hun twijfels hadden. Zoals bijvoorbeeld Moeder Teresa, die al vanaf het begin van haar werk onder de verschoppelingen in Calcutta ervoer hoe God afwezig was in deze miljoenenstad en in haar leven. Maar ook Bijbelse figuren als Mozes, Elia en Job kenden de afwezigheid van God. Hun twijfel aan Zijn bestaan en het gebrek aan antwoorden op hun vragen, het staat opgetekend in de Bijbel. Daarmee, betoogt de auteur, is het christendom de enige religie waarin twijfel een belangrijk onderdeel is in het geloofsleven. Er is ruimte, waardoor de gelovige zelf tot nadenken wordt gestuurd.

In negen hoofdstukken behandelt Sonneveld thematisch de onderwerpen waarover vragen en twijfels bestaan. Over de zinloosheid van het goede in dagen van chaos en ellende. Over de verhouding van religie met de wetenschap. Over schuld. Over een verduistert godsbeeld. Over te makkelijke antwoorden. Over je eigen aandeel in geloven. Over het eigen geweten. Sonneveld biedt geen sluitende dogma, evenmin wijst hij de twijfel af. Hierbij noemt hij kerkvader Augustinus, aan wie de uitspraak 'Twijfel is de oorsprong van wijsheid' wordt toegeschreven. Wel dwingt Sonneveld zijn lezers tot een keuze. Want voor zowel geloof als ongeloof zijn goede argumenten te geven. We zijn als mensen verplicht om een keuze te maken. In die keuze zijn we vrij om te kiezen. Maar kies je voor een leven dat geen enkele zin heeft? Of kies je voor een leven dat zinvol is en blijvende waarde heeft?

De penvoerder laat zijn publiek niet hulpeloos achter. Achterin het boek heeft hij per hoofdstuk een gesprekspapier toegevoegd met vragen. Met suggesties om per gespreksavond een film te kijken, waarbij de twee voorgestelde filmtitels passen bij het thema van het betreffende hoofdstuk.

Frits Tromp