Is dit onze Vader?

Waarom ik van de God van het Oude Testament houd

Recensie (WegWijs november / december 2015, jaargang 69, nr. 6)

Is dit onze Vader?
Hetty Lalleman heeft een mooi en toegankelijk boekje geschreven voor ieder die wel eens vragen heeft bij de God en de geschiedenissen van het Oude Testament.
Het OT heeft de laatste jaren nogal wat kritiek te verduren gehad. Zeker de beschrijvingen van de verovering van het land Kanaän onder leiding van Jozua. De kanaänitische volkeren moesten op bevel van Jahwe, volledig uitgeroeid worden. Dat noemen wij tegenwoordig genocide. En daar is natuurlijk iedereen op tegen. Hoe kan het dat de Vader van onze Heer Jezus Christus zo’n gebod aan zijn volk geeft?
Ook in het boek Psalmen wordt er opgeroepen tot wraak op de vijand. Daar kunnen wij ook niet zo gemakkelijk mee uit de voeten. Ik kan mij niet herinneren dat we zulke psalmen ooit in de kerk zingen. Toch staan ze niet voor niets in de Bijbel.
De auteur is docente OT aan Spurgeon’s College in Londen. Zij weet waar ze het over heeft als zij deze vragen beantwoordt. Zij laat heel de Bijbel spreken. Daardoor krijgt de lezer zicht op God die liefdevol en trouw is, maar ook de zonde haat en recht doet aan de verdrukten. Liefde is nooit lievigheid, maar heeft recht en eerlijkheid als grondslag.
In acht hoofdstukken behandelt zij deze vragen. De teksten die ze citeert staan voluit uitgeschreven in het boekje. Het is geschreven in eenvoudige en duidelijke taal. Achterin staan bij elk hoofdstuk een aantal gespreksvragen.

Katrien Janssens-Salomons

Recensie (WegWijs november / december 2015, jaargang 69, nr. 6)

Vader

Als je meer over je hemelse Vader wilt weten, moet je het Nieuwe Testament lezen. Of ook het Oude? Maar komt daarin niet een heel andere God naar voren? Een die schijnt te houden van oorlog en geweld, die oproept tot genocide van Kanaänieten, die vol is van wraak en oordeel? Is hij dezelfde als God die de wereld zo liefhad dat hij zijn eigen Zoon gegeven heeft?

Eerlijk lezen
Hetty Lalleman schreef er een boek over. Ze doceert Oude Testament en weet dus waar ze over praat. De ondertitel is uitdagend: Waarom ik van de God van het Oude Testament houd. Ze maakt duidelijk waarom. Prettig geschreven, zonder theologenjargon, en toch niet oppervlakkig.
Belangrijk daarbij is wat ze schrijft over ‘lastige teksten’: lees ze in hun verband; welke plaats neemt zo'n tekst in in het hoofdstuk, het bijbelboek, de hele bijbel. Maar ook de vraag: hoe past zo'n geschiedenis in de cultuur en samenleving van die tijd? Een mooi voorbeeld van dit laatste: In de koningswet (Deut. 17) wordt voorgeschreven dat de macht van de koning maar beperkt is. Normaal voor ons in de 21e eeuw, maar een ongekende inperking van de bijna onbeperkte macht van koningen in die tijd.
En zo beschrijft ze de plaats van geweld, van wraak en (on)recht, van wetten (wat moeten wij ermee?), van lijden, van de bijzondere plaats van Israël als Gods volk.

Oordeel en roeping
Was de verdrijving en uitroeiing van de volken in Kanaän genocide? Nee, het was Gods oordeel over de Kanaänieten, een voorproefje van het grote oordeel waarover we in Openbaring lezen. Tegelijk maakt God zo ruimte voor zijn volk. Een bevoorrechte positie, die vooral een roeping was: om heilig te leven, helemaal gericht op de Heer dus. Verdrijving van Kanaänieten had ook als doel om Gods volk te beschermen tegen de invloed van de goddeloze, onrechtvaardige en vaak liederlijke bevolking. Het ging niet om vreemdelingenhaat: in de wet van Mozes worden vreemdelingen juist beschermd. En had God Abraham en zijn nageslacht niet geroepen om tot een zegen voor de volken te zijn? Actueel in onze tijd! Helaas faalde Israel daar vaak in. Dan kwam God met zijn oordeel over eigen volk.

Rechtvaardig
De ‘wraakgebeden’ worden behandeld aan de hand van Psalm 58. Een evenwichtig en genuanceerd hoofdstuk. Ik verschil met de schrijfster van mening over de vraag: kun je vandaag nog bidden om Gods oordeel over onrechtvaardige rechters bv? Ze gelooft van niet, ik van wel; niet als persoonlijke wraak (je moet je vijanden liefhebben), wel als gebed dat er een einde komt aan onrecht, zoals de martelaren doen (Openb. 6:10).

Uitsmijter
Graag wil ik afsluiten met een citaat (Pag. 104): "God is betrouwbaar en al ons vertrouwen waard. Hij is onvoorstelbaar veel groter dan wij ons kunnen voorstellen. Zonde is echt afschuwelijk voor zo'n grote God. Maar zijn liefde en vergeving zijn nog veel groter, kijk maar naar het kruis van Christus."

Tonnis Groenveld