Groene theologie

Recensie (WegWijs mei / juni 2020, jaargang 74, nr. 3)

Groene theologie

Dit boek zou een dissertatie worden, maar bij nader inzien besloot Trees van Montfoort te schrijven voor wie zich bezig houdt met geloof en duurzaamheid in de kerken, de milieubeweging of de politiek. Uit de bladzijdelange literatuurlijst en de ruim duizend noten blijkt een wetenschappelijke benadering. Met Groene theologie won Van Montfoort in november 2019 de prijs voor het beste theologische boek .

Hoe mensen geloven en denken heeft gevolgen voor de manier waarop zij met de natuur omgaan. Genesis 1: 26-28 bijvoorbeeld lijkt de heerschappij over de natuur te legitimeren. Van Montfoort laat zien hoe deze en andere bijbelteksten anders geïnterpreteerd kunnen worden en zo tot nieuwe inzichten kunnen leiden over schepping en duurzaamheid.

Ecologisch georiënteerde theologen benadrukken dat niet de mens maar God heerst over de aarde. Maar de beelden die voor God gebruikt worden, blijven mannelijk: almachtige vader, koning, verlosser. Zij legitimeerden volgens Van Montfoort vaak het heersen van mensen over de aarde, van mannen over vrouwen en van westerse volken over niet-westerse volken.

Daarom vraagt zij aandacht voor enkele ecofeministische theologen. De Grieks-Orthodoxe theologe Elizabeth Theokritoff  bijvoorbeeld, pleit voor ascese: De wereld is een gave van God en bedoeld om te gebruiken en om van te genieten, maar altijd in gerichtheid op de Gever.

De schriftvisie van de schrijfster en de inzichten van feministische theologen kunnen vervreemding oproepen. Maar de bijbelteksten die worden besproken laten zien dat de Bijbel veel meer te zeggen heeft over schepping en duurzaamheid dan we dachten.

Ria Kuijper