Hij was in Dachau

Oorlogsdagboek (1942/43) van Jeanne Tunderman

Recensie (WegWijs juli / augustus 2014, jaargang 68, nr. 4)

Oorlogsdagboek
Jeanne Tunderman, een predikantsvrouw die tijdens de oorlog een dagboek bijhoudt. Dit dagboek beslaat de periode waarin haar man afwezig is; maar een oorlogsdagboek als dat van Anne Frank is het zeker niet.
Jeanne Kurpershoek (1904) is getrouwd met de gereformeerde predikant J.W. (Wim) Tunderman (1903). In 1938 komt het kinderloze echtpaar naar de Groningse wijk Helpman, waar de predikant waarschuwt voor de gevaren van het nazisme.
Tundermans houding tegenover de bezetter blijft niet onopgemerkt. Hij wordt door de Duitsers naar Dachau gedeporteerd. Daar ondergaat de predikant een aantal medische testen, waaraan hij op de avond van tweede kerstdag 1942 bezwijkt.
Tijdens de afwezigheid van haar man houdt Jeanne een dagboek bij. Het dagboek gaat over de periode van 4 september 1942 tot en met 8 januari 1943. De predikantsvrouw schrijft nauwelijks over ‘buiten’, maar wel over haar eenzaamheid, haar verlangen naar haar echtgenoot en haar diepe geloof in God.
Hoewel ze zich op een religieus hoogtepunt bevindt tijdens haar dagboekaantekeningen, zijn het doorgaans ‘versleten woorden en redeneringen’. Erg is dat niet, want het geeft Jeanne een houvast in haar leven. Veel heeft ze namelijk niet om handen, vanwege haar zwakke gezondheid moet ze veel rusten.
In haar dagboek schrijft Jeanne over haar moeilijk wordende relatie met de kerk van Helpman, die een hulppredikant benoemt zonder de domineesvrouw erin te kennen. Samenvattend: het dagboek van Jeanne Tunderman is een indrukwekkend verslag van het leven in de angst en verlatenheid.

Frits Tromp