NBV Studiebijbel

Omschrijving
De nieuwe Bijbelvertaling met uitleg, achtergronden en illustraties, onder redactie van het NBG Haarlem en KBS ’s Hertogenbosch.

Recensie (WegWijs juli/augustus 2009, jaargang 63, nr. 4)

Maanden tevoren kon je al via de voorpublicatie kennismaken met de prachtige lay-out en prettige leesbaarheid van de NBV Studiebijbel. Kon je een voorbeeld lezen van de 150 kaderartikelen en de opnieuw geredigeerde en uitgebreide inleidingen op de bijbelboeken. Kon je kennismaken met de duizenden toelichtingen op bijbelteksten en de gemakkelijk herkenbare tekstverwijzingen naast de tekst in de buitenkantlijn van elke bladzijde.

Drie jaar was eraan gewerkt door het redactieteam van het Nederlands Bijbelgenootschap en de Katholieke Bijbelstichting. Met medewerking van ruim zestig wetenschappers uit protestantse, rooms-katholieke, joodse en neutrale kring. Wetenschappers die stuk voor stuk bekend staan om hun wetenschappelijke kennis en heldere publicaties voor een breed publiek. Want de NBV Studiebijbel wil de Bijbel dicht bij de mensen brengen. En is ‘bedoeld voor iedereen die zich wil verdiepen in de bijbeltekst en achtergronden bij de Bijbel’. Daarom zijn naast de complete bijbeltekst (incl. de apocriefe boeken) duizenden toelichtingen op bijbelteksten, 150 kaderartikelen, talloze tekstverwijzingen en een uitgebreide verklarende woordenlijst van ruim 350 woorden opgenomen. En niet te vergeten de mooie illustraties en zeer informatieve bijbelse tijdlijn.

De godsnaam
Opvallend is in de NBV Studiebijbel de weergave van de godsnaam. Gekozen is voor JHWH in plaats van HEER. Met één oogopslag ziet de lezer waar in de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst voor God de naam JHWH wordt gebruikt. En zo kan de lezer zelf kiezen hoe hij of zij de godsnaam wil lezen: Eeuwige, Aanwezige, Onnoembare, Ik ben, etc. Ieder zijn eigen godsnaam. Daarover doordenkend kreeg ik het gevoel dat de vrijheid die daarmee geboden wordt wel eens op gespannen voet kan komen te staan met het tweede gebod.

Inleidingen op de bijbelboeken
Vanuit de CGK en GKv is bij het verschijnen van de NBV gezegd dat de inleidingen op de bijbelboeken een schriftkritische toonzetting hebben. Welnu, in de NBV Studiebijbel zijn de inleidingen aangescherpt. In de NBV was bijvoorbeeld nog te lezen dat het historisch waarschijnlijk niet correct is dat Paulus de auteur van de brieven aan Timoteüs en Titus. In de NBV Studiebijbel wordt expliciet gesteld dat de brieven niet door Paulus maar door één van zijn leerlingen zijn geschreven. Vergaand acht ik de ‘aanscherping’ van de inleiding op Genesis waarin de oerbelofte verdwenen is en de evolutietheorie is binnengedrongen. En dat ‘bijbelse auteurs de overgenomen thema’s (dat zijn de ‘oerverhalen van omringende volken over schepping, paradijs, zonde, dood en zondvloed’) op eigen wijze inkleuren’. Het brede spectrum van opvattingen en geloofswaarden in de kaderartikelen en inleidingen maakt dat de lezer gemakkelijk. Toch zijn er ook verbeteringen te vinden. Bijvoorbeeld in de inleiding op de profetie van Zacharia. Daar staat niet meer dat de hoofdstukken 12-14 een reeks orakels over de eindtijd bevatten (NBV) maar ‘profetische uitspraken’. Terecht want orakels zijn bedrog (Zach. 10:2a).

Bijbelse tijdlijn
De bijbelse tijdlijn is een aparte vermelding meer dan waard. Deze biedt een chronologisch overzicht bij de Bijbel. Verdeeld over drie kolommen. In de eerste kolom de algemene geschiedenis van het oude Nabije Oosten. In de tweede kolom gegevens over de geschiedenis van Palestina. En in de derde kolom de geschiedenis zoals de Bijbel die aanreikt.

Bijbeltekst en kaderartikelen
De bijbeltekst in deze uitgave is de tekst zoals die in 2007 is aangepast. Er zijn dus kleine verschillen met de tekst van de standaard NBV 1. Zo zijn de woorden ‘de goede daden die God heeft voorbereid’ in Efeziërs 2:10 veranderd in ‘de goede daden die God mogelijk heeft gemaakt’.
Net zoals de uitgebreide verklarende woordenlijst en inleidingen op de bijbelboeken reiken de kaderartikelen heel wat informatie aan. Maar zij vragen van de schriftgetrouwe lezer wel een belijdenisgetrouwe leeshouding. Een paar voorbeelden. Over Jezus’ leven na zijn opstanding wordt gesteld dat dit niets te maken heeft met overleven, terugkeer of reïncarnatie, het heeft eerder een bijzondere theologische achtergrond. En over Jezus’ hemelvaart wordt gezegd dat Lucas’ verhaal over de hemelvaart geen historisch verslag is, maar eerder de verbeelding van de gelovige opvatting dat de verrezen Heer is verheven in de glorie van God.

En toch…
De NBV Studiebijbel wil niet bekeren, maar informeren. Informeren vanuit een buitenperspectief, vanuit religiewetenschap. De Jongerenbijbel, ook een studiebijbel, doet dat ook. Maar vanuit het binnenperspectief, het geloof. En hoewel de NBV Studiebijbel de geloofsreflectie mist, ga ik de studiebijbel nu na een aantal maanden gebruik toch meer en meer waarderen. Overigens wel naast boeken die onverkort en voluit de Bijbel erkennen als Woord en openbaring van God de HEER.

1 Op de website van het Nederlands Bijbelgenootschap is een volledig overzicht van alle wijzigingen te vinden.

Henk Bouwmeester