Recht door zee

Recht door zee. Dat is het thema voor de Week van Gebed voor de Eenheid 2018. De gezamenlijke kerken uit het Caribisch gebied verzorgen het materiaal, dat tijdens deze laatste volledige week van januari gebruikt kan worden. De Cariben vormen een complex gebied met verschillende volken, talen en koloniale overheersingen. Dat juist de kerken uit dit gebied met de inhoudelijke benodigdheden komen, is daarbij mooi om te zien.

De uitdrukkig ‘Recht door zee’ is gemeengoed geworden. Niet eens heel lang geleden was er een rechtse politica, die bij de presentatie van haar beweging zei dat ze niet links, niet rechts, maar recht door zee was. De bevrijding van het Joodse volk uit Egypte heeft in ieder geval tot een heldere formulering geleid. Zoals overigens veel Bijbelse geschiedenissen onze taal heeft beïnvloed.

Is het een Bijbelse geschiedenis? Of een mooi literair verhaal met een mooi gedicht uit de oudheid? Er zijn lieden, ook onder christenen, die zeggen dat dit verhaal van de Rode Zee wel waar is, maar niet daadwerkelijk gebeurd. Het splijten van de Rietzee is een natuurlijk gebeuren, dat wel vaker voorkomt. En hoewel er wel vaker groepjes mensen uit Egypte vertrokken, is die grote exodus een verhaal dat we zelf hebben gemaakt.

Die verhalen over bevrijding hebben “we” zelf verzonnen, toen “we” aan Babels stromen zaten te treuren, met onze lieren aan de wilgen. Daar in de ballingschap werd gezocht naar verhalen, die ons konden inspireren tot grootse daden. Verhalen over bevrijding, over redding en ontzet, over grote mannen en vrouwen, die begeisterd ons de weg wezen.

Wie zulke verhalen zoekt, hoeft niet naar de Bijbel te grijpen. Je kunt ook in de bibliotheek prachtige boeken vinden met mooie verhalen. De literatuur staat vol met inspirerende kronieken, legendes, maren en parabels. En dan blijft van de verlossing uit de slavernij weinig meer over.

Nee, het is geheel terecht dat de Raad van Kerken het heeft over Gods rechterhand die Israël bevrijdde uit slavernij. Geen mens hield voor mogelijk dat de zee zou splijten. Maar God maakte een krachtig statement, het was genoeg geweest. God schakelde de vijand uit. Een geschiedenis die daadwerkelijk heeft plaatsgevonden – het kan ons inspireren om moderne slavernij te breken. God heeft het ons voorgedaan dat het wel degelijk mogelijk is om onderdrukking te stoppen.

Dat deze geschiedenis niet alleen een literair of poëtisch verhaal is, is ook bemoedigend. Inspiratie heeft te maken met de beperkingen en onmogelijkheden van de lezer zelf. Als ik de weg niet weet, de hoop opgeef, dan hangt het niet af van mijn eigen inzet of geïnspireerd zijn. Dan mag ik aan de rechterhand van God recht door zee.