Recensie (WegWijs mei / juni 2014, jaargang 68, nr. 3)
Met de tekst van Bijbelstudie en Uitwerking van het eerste nummer van WegWijs van dit jaar over bijbellezen nog in het achterhoofd begon ik het boekje Rechters te lezen. Dit lijkt nu zo’n hulp bij de bijbelstudie waar ds. Jan-Matthijs van Leeuwen in zijn artikelen over spreekt.
Rechtersis een deeltje uit de serie Luisterend Leven; een serie die ‘zich begeeft in het spoor van het belijden van de kerk der eeuwen’. De tekst van de Apostolische Geloofsbelijdenis staat voorin afgedrukt. In deze serie zijn een tiental boekjes van verschillende auteurs verschenen over bijbelboeken uit het Oude en Nieuwe Testament. Het bevat ‘Aanwijzingen voor het luisterende leven’: hoe je God kunt kennen, hoe Hij spreekt, de waarde van je persoonlijke ervaringen, het persoonlijke (gebedshouding, leren mediteren) en gezamenlijke luisteren (bijbelkring).
In de inleiding op het boek Rechters wordt de voorgeschiedenis van het volk Israël samengevat. Als Jozua sterft komt er een einde aan de situatie van één leider. Het volk kent Gods leefregels en zou geen leider meer nodig moeten hebben, al heeft Jozua zijn bedenkingen. En terecht. Er ontstaat een vicieuze cirkel van afval, straf, berouw, rechter, afval enzovoort.
Kurpershoek stelt dat het niet ondenkbaar is dat sommige verhalen als gelijkenisgeschiedenissen dienst doen: verhalen met een historische achtergrond, maar zo gemodelleerd dat ze leerzaam zijn voor het nageslacht. Wellicht ook de verhalen over de rechters, zoals Simson.
Hiervan uitgaand komt hij tot onder andere de volgende uitleg: in de aankondiging van Simsons geboorte (‘maffe man, die Manoach’) wordt de humor in de verhouding man/vrouw in het OT aan de orde gesteld. Manoach is toch zo’n baasje: hij wordt bij zijn naam genoemd; hij is niet onvruchtbaar, dat is natuurlijk zijn vrouw; hij hangt de gastvrije heer des huizes uit: geitenbokje, glaasje wijn erbij. De onvruchtbare naamloze vrouw echter wordt tot twee keer toe bezocht door de engel; zij is het die openstaat voor wat God gaat doen en is niet bang. Zo wordt Manoach (net als Jozef bij de geboorte van Jezus) bewust buitenspel gezet bij de verwekking en geboorte van Simson. Daarmee wordt dit een ‘maagdelijke’ geboorte.
En Simson, de man met de missie, gaat wel achter de vrouwen aan, maar kan gek genoeg zo ook zijn goddelijke roeping gestalte geven. Als hij met zijn liefde naar de Filistijnen gaat, komen zij daarin met Gods liefde in aanraking. Want hij komt niet met gebalde vuisten, maar met een verliefd hart. Hij komt, ondanks zichzelf, namens God. Maar de Filistijnen zijn blind voor de liefde van Israëls God, en Simson voltrekt van Godswege daarover het oordeel.
Kun je het nog volgen?
Ondanks de veelbelovende methode vond ik het wat de inhoud betreft een erg teleurstellend boek. Het is jammer dat dit het enige nog verkrijgbare over Rechters is dat wij konden vinden. Ik had graag iets bruikbaars aanbevolen.
Riet Steenbergen-Busstra