Tastbare nabijheid
Recensie (WegWijs juli/augustus 2022, jaargang 76, nr. 4)
Tastbare nabijheid
Dit boekje wil de viering van doop en avondmaal in de gemeente verdiepen en het gesprek erover stimuleren. Klaas-Willem de Jong, docent kerkrecht, heeft het gedeelte over de doop geschreven. Jan Muis, emeritus hoogleraar dogmatiek aan de Protestantse Theologische Universiteit, schreef het gedeelte over het avondmaal. Het sluit aan bij de visienota van de PKN “Van U is de toekomst”, waarin gepleit wordt voor verdieping van het samen gemeente zijn. Op de website van de PKN zijn van beide auteurs colleges te vinden over doop en avondmaal.
In het eerste deel over de doop staan in hoofdstuk 2 samenvattende stellingen en in het laatste hoofdstuk een handreiking voor gesprek. Stellingen om over door te spreken zijn: “Hoe overtuigd de keuze om te (laten) dopen ook is, de doop vindt altijd plaats in of vanuit een geloofsgemeenschap”. En “het is nodig je eigen doop geregeld in een kerkdienst of persoonlijk te gedenken”. In de tekst zijn reacties opgenomen uit een onderzoek uit 2020 naar de beleving van de doop. Ze zijn representatief voor de belijdende leden van de PKN.
In het tweede gedeelte gaat het om een nadere bezinning op de plaats van het avondmaal in het leven van de gemeente. Want, zo schrijft Muis, dat het horen van het Woord en het vieren van het avondmaal een twee-eenheid vormen is in veel gemeenten en voor veel gelovigen in de PKN minder duidelijk. Eerst wordt nagegaan in welke zin het avondmaal een maaltijd van de Heer is. De gemeente verwacht het koninkrijk van God dat Jezus heeft verkondigd. De Heilige Geest verbindt ons leven met Christus. In de gemeenschap met Christus worden onze relaties met God en met elkaar tot in de wortel vernieuwd. Die nieuwe gemeenschap met God berust op de vergeving van onze zonden. Zo komt de schrijver tot drie onmisbare functies van de viering. Allereerst worden we verbonden met de Opgestane, Christus wil bij ons zijn. Ten tweede beeldt de maaltijd het uiteindelijke en alomvattende heil uit. “Zoals het toegaat in de maaltijd, was het van den beginne bedoeld en zal het zijn aan het einde.” En de maaltijd is het begin van een nieuw leven, dat niet alleen wordt ontvangen en ervaren, maar ook ingeoefend. Ook bij dit gedeelte zijn gespreksvragen gemaakt. Er is al veel over doop en avondmaal geschreven. Om in kort bestek tot de kern door te dringen in onderling gesprek is dit boekje zeer geschikt.
Piet Zeilstra