De eerste woensdag van maart is de start van de vastenperiode. Veertig dagen lang wordt iets niet gedaan of gegeten. Van oudsher wordt vaak vlees achterwege gelaten, een luxe-product. Tegenwoordig wordt gevast door minder of geen alcohol te drinken, sociale media links te laten liggen, geen nieuwe kleren kopen, het zijn wat voorbeelden van hedendaags vasten. Het zijn vooral dingen die je nalaat: geen vlees of alcohol, geen internet.
En dat dus veertig dagen lang. Een mooie periode met een Bijbels aantal dagen. Wie trouwens het aantal dagen telt vanaf Aswoensdag, de start van de vastentijd, zal zien dat de periode langer duurt dan veertig dagen. De periode duurt eigenlijk 46 dagen, bestaande uit drie dagen en zes volle weken. Maar de zondag is geen vastendag en telt dus niet mee. Zo komt de vastenperiode weer op veertig dagen uit.
Iets nalaten, maar het ander ook doen. Behalve sommige dingen te laten staan, komt het ook voor dat je de ontstane ‘leegte’ kunt opvullen met iets anders. Als het om eten gaat, wordt vaak meer groente gegeten of iets als vis. Het geld dat je overhoudt door geen nieuwe producten te kopen, kun je besteden aan een goed doel. De tijd die je besteedde aan internetgebruik, kan nu opgevuld worden door onder meer Bijbellezen of het luisteren van podcasts.
Vasten is een Bijbels gebruik. Esther draagt haar volksgenoten op om te vasten ter voorbereiding op haar audiëntie bij haar echtgenoot koning Ahasveros. Ook rond de Grote Verzoendag Jom Kipoer wordt gevast. Het vasten is dan als loutering, om vergeving te krijgen vanwege mogelijke misstappen het voorafgaande jaar.
Ook Jezus vast zelf, als Hij in de woestijn zich voorbereidt op Zijn taak. In Zijn ‘inaugurele (Berg)rede’ geeft Jezus de toehoorders wat aanwijzingen mee voor het vasten. Daarmee wordt het vasten als een regulier onderdeel bestempeld in het leven met God. Volgens de evangelist Matteüs moet je niet de aandacht op het vasten richten. Vasten is prima, maar het moet niet ten koste gaan van je uiterlijk vertoon. Smeer je in met zalf, doe alsof je niet vast. Jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen.
Laat je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet.
Ook moslims vasten, elk jaar een maand lang. Om zo zichzelf te oefenen in discipline en uithoudingsvermogen. En de Ramadan, de islamitische vastenmaand, is bedoeld om het inlevingsvermogen in de armen versterken en het respect in de medemens en Allah vergroten. Het gaat bij de mohammedanen om een dubbel effect: je eigen zelfbeheersing én het respect voor medemensen en Allah.
Vasten. Een goede manier om pas op de plaats te maken. Of je dat nu doet om je in te leven in andermans leven, of om Allah eer te bewijzen, of om je voor te bereiden op een belangrijke taak. Na zo’n periode wordt vaak gezegd: “Eigenlijk moet ik dit vaker doen, iets laten staan of juist meer denken aan de ander of Ander.”
Dat besef is al mooi meegenomen.
Misschien wordt het daarna ook een goede opdracht om onszelf te blijven oefenen in die discipline, het inlevingsvermogen en de loutering. Ook in de periode tussen de vasten-tijden.