Wie is als gij?

incl. gesprekvragen en tekstregister

Omschrijving
Klassiek theologisch licht over een vreeswekkend thema.

Zie ook:
Dr. Arjan Plaisier e.a.
Wie het zwaard opneemt
Klassiek theologisch licht over vreeswekkend thema

Recensie (WegWijs mei/juni 2009, jaargang 63, nr. 3)

Geweld is van alle tijden. Reactie op geweld eveneens. Leert Jezus je af om geweld te gebruiken? Als je leest over Petrus die in de tuin van Getsemane zijn zwaard wilde trekken en de reactie van Jezus daarop, dan leer je daaruit dat wie het zwaard grijpt, door het zwaard zal omkomen (Mat. 26:52). Een aansprekende les uit het Nieuwe Testament (NT). Maar dan het Oude Testament (OT). Dat laat een spoor van geweld zien, en van God die toornt. Als je dit met elkaar vergelijkt, kun je je zomaar afvragen of de Vader van Jezus Christus dezelfde is als de God van de Sinai. Dit is een eeuwenoude vraag bij mensonterende toestanden in het OT. Wie is Hij: een liefdevolle God of een God die wreekt?

Als het gaat om geweld doen de algemene en de kerkgeschiedenis niet onder voor de bijbelse geschiedenis. Historische begrippen en gebeurtenissen als inquisitie, kruistochten, godsdiensttwisten, vervolging van Joden en islamieten zeggen genoeg. Evenals al die oorlogen, de Tachtigjarige Oorlog, de Napoleontische en Duitse oorlogen, en de gevolgen van kolonialisme en imperialisme. De Bijbel brengt onderscheid aan tussen kerk en staat, en zegt dat aan de overheid het zwaard is gegeven om de vrede te handhaven en de gevolgen van het kwaad te voorkomen en te bestrijden. Vandaar wetten, regels, politie en leger. De moderne democratie heeft straf geaccepteerd als vorm van geweld.

Geweld in het Oude en Nieuwe Testament
God is de geschiedenis ingegaan met woord en daad. Daarmee maakt Hij duidelijk wie Hij is en waartoe en waarom Hij handelt in de tijd (Ex. 6:2; Heb. 1:1; HC antw. 19; NGB art. 25). Wie de Bijbel leest als een historisch boek, moet wel ontdekken dat je niet zomaar teksten uit het OT kunt plaatsen
naast teksten uit het NT; bijvoorbeeld het offerlam van Isaäk naast het offer van Christus.
In het OT verbergt God Zich als reactie op ontrouw gedrag van mensen. Laat Hij Zich kennen als een jaloers God die zijn naam verbonden heeft aan een volk. Aan het volk Israël dat vreselijk vaak het eerste voorwerp van zijn goddelijke toorn en berouw is. Het motief daarvoor is bijna altijd van zedelijke en religieuze aard. Soms is het voor de mensen die de straf treft zelfs onbegrijpelijk en bijna demonisch. God geeft Satan kansen en laat zijn werk toe (Job). Hij toornt over onrecht en ontrouw tegen Hem. Die toorn toont Hij aan alles wat leeft in de vorm van vuur, water, oorlogen. Hij past (natuurlijk) geweld toe om mensen daarmee weer op de weg van vrede te brengen, want God houdt Zich aan zijn woord. Hij is niet alleen een God die straft, Hij is ook vol ontferming en betrouwbaar. Een heilige God die berouw heeft als Hij ziet dat het fout gaat met mensen. In dat berouw is Hij niet willekeurig, maar houdt Hij zijn eigen heilslijn vast en sluiten toorn en liefde elkaar in. Zo zijn de manieren waarop God Zich in de geschiedenis openbaart, met Christus als hoogtepunt.

Schaduwzijden van het Oude Testament tegen de lichtzijde van het Nieuwe Testament
In het OT betekent het koninkrijk van God onheil voor goddelozen en heil voor rechtvaardigen. Door zonde dreigde in het OT dat koninkrijk te mislukken. Toch is in het NT het koninkrijk van God al voor een deel gekomen, want het kind Jezus dat de straf wilde dragen, is geboren. God nam zelf het initiatief om de oorzaak van de toorn, dat is de zonde, weg te laten dragen door zijn Zoon. De diepste reden van afwending van toorn ligt zichtbaar in God zelf. Dit evangelie bevrijdt van toorn. Daardoor mogen wij nu leven in de tijd van Gods geduld en genade. Nu zegen je wie jou vervloekt (Rom. 12:14) en laat je het oordeel over aan God. Pas in de eindtijd is de zaaier maaier. Dit houdt wel in dat we moeten we blijven bidden om verlossing van de boze en om levensheiliging door de Geest. Om een goede relatie met God die heilig is. Jezus Christus maakt ook duidelijk wat afwijzing van zijn liefde met zich meebrengt: Gods toorn blijft op je.

Vergeving van God
Wie is als Hij (Ex. 15:11)? Het OT laat schaduwkanten zien van het Godsbeeld: toorn, jaloezie, wraak, afwezigheid en geweld. Wie het OT leest en nog eens leest, ontdekt dat die schaduwkant een doel heeft: vergelding (met geweld) én vergeving (de dood van Jezus als betaling van schuld). In het OT én NT komt vergeving (verzoening, barmhartigheid, ontferming, omzien naar mensen, wegdragen van schuld) éven vaak voor. Bij God kun je altijd aankloppen, want Hij is bron van leven en Hij is bewogen over lijden. Hij koos voor een volk, voor Abraham, David en blijft prioriteit geven aan zijn grondeloze liefde (Jer. 31:3). Vergeving, liefde, vergelding en recht komen bij uitstek samen in het kruis. Dat zie je op Golgota. Daar vonden gericht en verlossing plaats. De Here is één (Deut. 6). Gods toorn duurt niet eeuwig.