Hoe houd je je hart zacht

Hoe houd je je hart zacht

Recensie (WegWijs januari 2025, jaargang 79, nr. 1)

Ik hoop dat velen dit boek zullen lezen. Natascha van Weezel neemt je in kleine hoofdstukken mee in haar zoektocht naar nuance in tijden van oorlog. Of zoals de ondertitel luidt: Een pleidooi voor het radicale midden in tijden van oorlog. Ze schrijft in het nawoord dat ze liever had gewild dat er geen noodzaak was geweest om dit boek te schrijven. Die noodzaak is er wel aangezien ze als Joodse vrouw in Amsterdam aan den lijve de polarisatie ervaart na de terreurdaad van Hamas op 7 oktober 2023 in Israël. Van Weezel maakt goed duidelijk dat de nuance, het radicale midden, waar ze naar op zoek is allesbehalve soft of lievig is. Integendeel, de nuance waar ze naar zoekt is er een die vraagt om radicaliteit en een levenslange liefdevolle strijd. Ergens doet het denken aan de man die de Bergrede uitsprak. Inzichtgevend is het motto – een citaat van Maksim Gorki – dat ze haar boek meegaf: Als ik niet aan mezelf denk / Wie zal er dan aan mij denken? Als ik alleen maar aan mezelf denk / Waarom besta ik dan? Het is deze evenwichtsoefening die Van Weezel op persoonlijke en indringende wijze beschrijft. Iets over de helft van het boek (blz. 77-81) vertelt ze over een podcast die ze beluisterde waarin Arabische Israëli's, Palestijnen die binnen de landsgrenzen van Israël wonen, met elkaar in gesprek gaan. Het intrigeert haar, zo schrijft ze. “Hun woorden maakten me nieuwsgierig. 'We zouden waarschijnlijk veel meer luisteraars hebben als we de hele tijd op Israël zouden inbeuken of juist op Palestina. Polarisatie is wat dat betreft een geweldig verdienmodel, je hebt altijd mensen die je steunen. Maar wanneer je streeft naar duurzame vrede is het nodig om soms kritisch te zijn op Israëli's en dan weer op Palestijnen. Niemand is heilig en aan alle kanten worden fouten gemaakt.'(…) Een van hun eerste afleveringen gaat over radicalisme. Waarom worden mensen radicaal en wordt betekent dat eigenlijk? Ergens wordt dan gezegd: 'Bij het woord radicaal denken mensen vaak aan geweld of terrorisme. Maar volgens mij is je 'vermeende vijand' een hand geven het meest radicale wat je kunt doen. Dat is namelijk veel dapperder.” Het is de dappere strijd voor deze radicaliteit, die Van Weezel op haar manier voert en waar ze verslag van doet. Daarbij schuwt ze zichzelf en de lezers van het boek niet. Ze neemt je namelijk mee in haar ervaringen, maar beschrijft ook nauwgezet over de verschrikkingen op 7 oktober en naderhand in Gaza. Dit boek doet verslag van de diepdonkere duisternis waarin de mensheid zichzelf dikwijls opsluit, maar tegelijkertijd laat het in deze werkelijkheid lichtpuntjes zien, die het meer dan waard zijn om achterna te snellen. En ja, de noodzaak om dit boek te schrijven is een heel specifiek conflict, met uitwerking over heel de wereld. Maar dit boek gaat over veel meer dan alleen dit conflict. Hier wordt geschreven over hoe we als mensen met elkaar om zouden kunnen gaan. Hoe we vijandschap te boven zouden kunnen komen. Hoe we er voor zouden kunnen zorgen dat ons hart niet verhardt, maar juist een beetje zacht blijft en altijd op zoek gaat naar die ander, die zo anders is dan dat jijzelf bent.
Maarten Boersema