Godsgericht over Egyptische goden
Recensie (WegWijs januari / februari 2021, jaargang 75, nr. 1)
Godsgericht over Egyptische goden
Harm Jan Boiten beschrijft het voorspel van de bevrijding uit de slavernij in Egypte. In Exodus 12: 12 zegt Jahwe “en ik zal alle Egyptische goden van hun voetstuk stoten, want ik ben de HEER”. De schrijver laat bij elke plaag zien welke goden van Egypte het onderspit delven.
Het boek heeft tien hoofdstukken en boven elk daarvan staat welke goden overwonnen worden door het gericht van de plaag. Boven het tiende hoofdstuk staat een godsgericht over alle Egyptische goden. Geen enkele god kan de farao helpen, terwijl hij als levende god op aarde, een middelaarsfiguur tussen de goden en Egypte, wordt vereerd. Er worden nog veel meer goden genoemd. Achterin het boek staat een register met maar liefst 59 Egyptische goden. In het boek staan tientallen illustraties die de tekst aanvullen. Opvallend is dat aan het begin van elk hoofdstuk een achttiende-eeuwse anonieme ingekleurde ets is afgebeeld en aan het eind een veertiende-eeuwse scene uit The Golden Haggadah.
Bij elke plaag wordt de vraag gesteld of het een wonderteken is of een natuurverschijnsel. Zo zou de tweede plaag, de kikkers, een gevolg zijn van de eerste plaag omdat er door de vissterfte geen natuurlijke vijand over is voor het kikkerdril. Kiest men voor een natuurverschijnsel dan wordt genegeerd dat de plaag een aankondiging met een ultimatum tot de volgende dag heeft en de mogelijkheid tot afgelasting als de farao gehoorzaamt. In de duur van de plagen ligt ook een barmhartige beperking.
In de eerste drie plagen trof God ook zijn volk. Maar met de vierde plaag, ongedierte, maakt Hij scheiding, Hij vrijwaarde hen van de verdere plagen. Dat doet hij als Jahwe. Boiten zegt het al in het voorwoord: welke god heeft het ooit aangedurfd zich een volk toe te eigenen waarover een ander volk absolute macht uitoefende?
Het boek trekt lijnen door van de plagen naar het boek Jesaja (Gods straf tegen Israël) en Openbaring (een keuze maken tegen de antichrist). Er is al veel over de plagen geschreven, maar toch krijg je veel informatie en achtergronden. De namen van al de goden die ter sprake komen kun je niet onthouden. Je merkt al lezend de spanning van de strijd tegen farao, bevrijding uit slavernij en de macht van afgoden.
Piet Zeilstra