Gewone Catechismus

Christelijk geloof in 100 vragen en antwoorden

Recensie (WegWijs januari / februari 2020, jaargang 74, nr. 1)

Gewone Catechismus

Een catechismus is een beknopte verwoording van de geloofsleer, vaak in vraag-en-antwoordvorm. De Heidelbergse Catechismus is in protestantse kringen al eeuwenlang de meest gelezen catechismus, maar in de zestiende en zeventiende eeuw werden er veel meer geschreven

Daarna verschenen er minder, al kwamen er sinds de vorige eeuw nog een aantal catechismussen uit van Rooms Katholieke huize.

Maar nu is er dus een Gewone Catechismus. De samenstellers, Theo Pleizier (PKN), Arnold Huijgen (CGK) en Dolf te Velde (GKV), hebben er zo’n vijf jaar aan gewerkt, ondersteund door een redactioneel team en diverse klankbordgroepen. Het resultaat is een eenvoudig maar zorgvuldig vormgegeven boekje. De honderd vragen en antwoorden zijn doordacht geformuleerd en voorzien van een toelichting. Achterin is een register van bijbelteksten opgenomen.

In de Gewone Catechismus wilden de samenstellers het christelijk geloof verwoorden voor mensen van deze tijd. Dat wil zeggen, voor mensen die leven in een wereld waarin geloven niet vanzelfsprekend meer is. Polemiek tegen bijvoorbeeld de Rooms Katholieke kerk ontbreekt. Andere religies worden in de toelichting wel genoemd.

De Gewone Catechismus begint met de doop, immers het begin van het Christenleven, en eindigt met het avondmaal dat onze blik op de eeuwigheid richt.  Daartussenin komt het vertrouwen op God, het volgen van Jezus en het verwachten van Gods nieuwe wereld aan de orde. Rode draad door het hele boekje heen is de zoektocht naar het ware geluk.

Persoonlijk vind ik het gebruik van het woord ‘toewijding’ in plaats van het gebruikelijke ‘gehoorzaamheid’ erg mooi.  Een citaat: ’Wat is toewijding aan God? Toewijding is dat wij erkennen dat God groter is dan de beelden die wij van hem hebben, dat wij met ontzag en liefde over hem spreken en dat wij onze tijd, en daarmee ons hele bestaan, in zijn dienst stellen’.

Het is verleidelijk om nog meer te citeren. Bijvoorbeeld uit de toelichting bij het vierde gebod: ‘Op zondag wordt de week gedoopt’. Of vraag en antwoord 63 ‘Hoe volg je Jezus na? In een wereld vol prikkels en informatie laat ik mij leiden door Gods Geest en richt ik mijn aandacht op het Woord van God. Ik ontvang kracht in het avondmaal om met andere gelovigen vergeving en vrede in praktijk te brengen’.

Is deze Gewone Catechismus een complete uiteenzetting van het Christelijk geloof? Dat is natuurlijk niet mogelijk in 100 vragen. Ik mis bijvoorbeeld de samenvatting van de wet (Mat. 22: 37-40, HC vraag en antwoord 4). En net als in de Heidelbergse Catechismus ontbreken er vragen over evangelisatie en zending. Maar de samenstellers hopen dat lezers ook zelf vragen en antwoorden gaan (her)formuleren.

Een boekje dat gedurende zo’n lange tijd is ontstaan, moet je niet snel willen lezen. Op onze kring willen we in de komende bijeenkomsten steeds een aantal bladzijden bespreken. De samenstellers doen in het voorwoord de suggestie om elke week een vraag en antwoord te doordenken. De antwoorden zijn kort gehouden. Je zou ze uit je hoofd kunnen leren. Ter illustratie een laatste voorbeeld: ‘Hoe maakt Jezus Christus jou gelukkig? Door voor mij de weg, de waarheid en het leven te zijn’.

Ria Kuijper