Tora

Tora

De vijf boeken van Mozes vertaald en toegelicht

Recensie (WegWijs september/oktober 2025, jaargang 79, nr. 5)

Tora – een vertaling waar ruimte in zit

Dit is niet zomaar een boek, maar de vrucht van jarenlang monnikenwerk. De vertaling, die je in dit lijvige boek vindt, is namelijk geworteld in het project 'De hele bijbel gelezen en uitgelegd', dat in september 1997 van start ging. Alex van Heusden schrijft er zelf over in het voorwoord. 'De tekst van Genesis werd, in een nieuwe vertaling uit de Hebreeuwse brontekst van de hand van Huub Oosterhuis en Alex van Heusden, voorgelezen door acteurs (…) In de periode 1997-2005 werden achtereenvolgens de vertalingen uitgebracht van genesis, Exodus en Numeri. Later werd de vertaling van de boeken Leviticus en Deuteronomium ter hand genomen, zonder te publiceren.

Na voltooiing hiervan hebben de twee vertalers alle vijf vertaalde boeken grondig en in samenhang tegen het licht gehouden en op vele plaatsen herzien.' Van Heusden merkt op dat het werken aan deze vijf levensboeken, die afsluiten met de dood van Mozes, voor Huub in zijn eigen laatste levensjaar een bron van vetroosting is geweest. 'We waren beiden gelukkig, samen aan tafel gezet. Dankbaar dit gezamenlijke project tot een goed einde te brengen.

Over de eigenlijk vertaling valt veel te zeggen. Voor de gemiddelde lezer van WegWijs staat het misschien op afstand, want deze vertaling heeft wortels in een andere traditie. Die afstand is jammer omdat in deze vertaling ruimte zit. Verbeeldingskracht.  Daarbij helpt het ook, zoals predikant Alex van Ligten schrijft in het voorwoord, dat er gebruik gemaakt wordt van een tekst in een zogeheten kolometrische weergave. 'De tekst ziet eruit als een gedicht, en dat helpt om de bijbel niet te lezen als de notulen van de vorige vergadering, maar als een groot en groots epos.'

Kortom een prachtig boekwerk, vol met en van liefde voor taal en woord. Een vertaling die doet opstaan, om in beweging te komen en verder te gaan.

Maarten Boersema