Vergeven
Waarom zou je? En hoe doe je het?
Recensie (WegWijs maart/april 2024, jaargang 78, nr. 2)
Herleving van vergeving: een must-read
Dat er postuum een boek van Tim Keller verschijnt over vergeving is een prachtig eerbetoon aan een theoloog die de gereformeerde theologie wist te verbinden met nu. Vergeving door de gerechtigheid van Christus vormt het hart van ons christelijk geloof, toch hebben zowel mensen in de wereld als in de kerk grote moeite deze begrippen eigen te maken, laat staan in verbinding met elkaar te houden.
Er is in de cultuur grote gevoeligheid voor gerechtigheid. Vergeving geldt vaak als verdacht omdat men denkt dat vergeving teveel is gaan lijken op een mantel der liefde. Vergeving die een dader ontslaat van de plicht zich in te leven in de schade die hij de ander heeft aangedaan. Automatisch denk ik hierbij aan misbruik waarbij vaak vergeving van stal wordt gehaald zonder gerechtigheid voor slachtoffers.
Van de weeromstuit signaleert Tim Keller de opkomst van wraakzucht in onze cultuur. Onze westerse samenleving vervormt meer en meer tot een schaamte- en eercultuur. Het online namen en shamen (het openbaar maken van de naam van een vermeende dader) heeft een vogelvlucht genomen, maar ook TV-programma’s als #BOOS schamen zich er niet voor om mensen in het openbaar te berechten op film.
Tim Keller slaagt erin om de klassieke boodschap van het kruis in te brengen in deze cocktail aan ontwikkelingen. Op het kruis van Golgotha komt Gods toorn om de ongerechtigheid en Gods genade voor zondaren samen. Gods toorn en genade zijn de twee kanten van dezelfde medaille van Gods liefde. Gods liefde vertoornt zich over onrecht, Gods liefde verzoent zich met de mensheid. Prachtig zijn de Bijbels-theologische hoofdstukken hierover. In combinatie met hedendaagse thema’s werkt Keller uit dat gerechtigheid niet zonder vergeving kan en vergeving niet zonder gerechtigheid. Gerechtigheid zonder vergeving leidt tot wraak. Maar vergeving zonder gerechtigheid is de mantel der liefde die de dader ontslaat om de ernst van zijn misstappen in te zien. Al te vlug is de kerk geneigd om te vergeven en te vergeten zonder recht te doen aan de pijn van slachtoffers. Evenzo hoor ik te vaak van christenen die op een passief agressieve manier weigeren een ander weer in hun leven te sluiten. In beide gevallen spiegel je niet de God in wie we geloven, want bij Hem gaan gerechtigheid en genade hand in hand.
Het boek besluit met prachtige handreikingen hoe je kan oefenen in verzoening. Hoe spreek ik iemand aan die niet door lijkt te hebben wat die heeft aangericht? Hoe treed je op als je getuige bent van een conflict tussen twee mensen in de kerk? Hoe vergeef je zonder te verdoezelen, en hoe geef ik aandacht aan onrecht zonder iemand oneindig te laten boeten? Dit laatste boek van Tim Keller is een parel in mijn boekenkast. Regelmatig had ik knikkende knieën omdat ik precies de griezelige en glibberige ontwikkelingen van onze cultuur voelde. Tim Keller heeft mij de afgelopen tien jaar positief gevormd omdat hij klassiek gereformeerde theologie op een frisse en conserverende manier kon verbinden aan de huidige tijd. Dit laatste boek is wat mij betreft een schoolvoorbeeld hiervan.
Chris van Zwol